"บากัน" รอยยิ้มในสายหมอก

พายุทราย พรายทะเล / 30/08/2017 11:21:25

สายฝนบนคลองบากัน


สายหมอกปกคลุมขุนเขากับวิถีชีวิตชาวเล





ขี่มอเตอร์ไซค์ยังยิ้มได้ (ยิ้มให้)

ผมเคยได้ยินชื่อบ้านบากัน อ.อ่าวลึก จ.กระบี่ มานาน ข่าวว่าเป็นชุมชนคนไทยมุสลิมที่แย้มยิ้มมีมิตรไมตรี ที่สำคัญมีทรัพยากรธรรมชาติๆ โอบล้อม มีทั้งทะเล ลำคลอง ขุนเขา แต่ไม่เคยได้ไปเยือนสักครั้ง


บ้านบากัน ชุมชนคนริมคลอง


ชาวบ้านออกเรือหาปลาทางหนึ่ง อีกทางหนึ่งเลี้ยงปลากระชัง


ฝั่งหนึ่งบ้านเรือน อีกฝั่งหนึ่งป่าชายเลน

คราวนี้โชคดีมีชัยได้ร่วมเดินทางไปสังเกตการณ์โครงการกราฟิกเพื่อชุมชน โดยมีดร.วิมลลักษณ์ ชูชาติ ผู้อำนวยการสำนักงานศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย กระทรวงวัฒนธรรม เป็นหัวเรือใหญ่ งานนี้ทางสำนักงานศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัยมีจุดประสงค์หลักเพื่อการพัฒนาสินค้าและบริการของชุมชน จังหวัดกระบี่ โดยมีนักออกแบบ นายไพโรจน์  ธีรประภา ศิลปินศิลปาธร สาขาเลขศิลป์ 2557 และเยาวชนคนออกแบบจากชนช้างกราฟิกร่วมด้วย การลงพื้นที่ของนักออกแบบเพื่อสัมผัสผลิตภัณฑ์ด้วยตัวเอง รวมถึงฟังความคิดเห็นและข้อเสนอแนะของชุมชนเพื่อพัฒนาแผนฯ แล้วนำงานดีไซน์กลับมาสนองข้อเสนอของชุมชนอีกครั้งหนึ่ง




ปลาเกล็ดขาวในกระป๋องที่เราบริโภค ส่วนหนึ่งมาจากหมู่บ้านบากัน


ติดอวน


นอกจากคลองบากันอันเป็นเส้นเลือดใหญ่ยังมีคลองเล็กๆ อีกหลายคลองซึ่งเป็นเส้นทางพายเรือคยักศึกษาธรรมชาติของหมู่บ้านบากัน

ที่บ้านบากันสิ่งที่นักออกแบบเข้าไปเรียนรู้คือการเขียนผ้าบาติกและการท่องเที่ยว ในส่วนผ้าบาติกนั้นน่าสนใจตรงที่ตัวผลิตภัณฑ์เริ่มเป็นที่รู้จักในวงกว้าง แต่ในส่วนการท่องเที่ยวยังต้องโฆษณาประชาสัมพันธ์กันอีก จากการเข้าไปสังเกตการณ์ผมพบว่าผ้าบาติกมีการพัฒนาจากจุดเริ่มต้นมาจนถึงปัจจุบันอย่างต่อเนื่อง-น่าพอใจ พอใจในที่นี้หมายความว่าช่วงเริ่มต้นชาวบ้านเขียนลายแบบพื้นๆ นำสิ่งที่ใกล้ตัวมานำเสนอ เช่น เขียนลายปู ปลากุ้ง หอย ภูเขา เรือ ซึ่งเป็นสิ่งใกล้ตัว ส่วนที่พึงพอใจคือผ้าบาติกที่พัฒนาเป็นลวดลายกราฟิก ทันสมัย ให้สีสันดึงดูดสายตาผู้พบเห็น เรื่องฝีมือการเขียนผ้าจึงไม่น่าเป็นห่วงหรือต้องกังวลใดๆ ต่อจากนี้เป็นหน้าที่ของนักออกแบบในการส่งเสริมให้ผลิตภัณฑ์น่าสนใจมากขึ้น เช่น การออกแบบเพกเกจ จำพวกถุง กล่องใส่สินค้า รวมถึงโลโก้หรือตราสัญลักษณ์ที่สามารถทำให้คนทั่วไปสะดุดตาและจดจำง่าย 


คุณนุช ผู้นำเรื่องผ้าบาติก


ดร.วิมลลักษณ์ ชูชาติ และนักออกแบบฟังความคิดเห็นของชาวบ้านเรื่องผ้าบาติกและลงมือปฏิบัติ






คุณแมว จากสำนักงานศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย กระทรวงวัฒนธรรม ร่วมลงมือปฏิบัติด้วยค่ะ

ในอีกส่วนหนึ่งคือการท่องเที่ยว ส่วนนี้ผมมองไม่ออกว่านักออกแบบจะช่วยชุมชนอย่างไร ในมุมไหน แต่ด้วยประสบการณ์ในการเดินทางผมเชื่อว่าการท่องเที่ยวชุมชนบ้านบากันนั้นน่าสนใจไม่น้อยไปกว่าชุมชนอื่น ที่คิดเช่นนั้นเพราะเขามีทรัพยากรธรรมชาติเพียบพร้อมสมบูรณ์ ประเภททรัพย์ในดินสินในน้ำ เพียงรอโอกาสให้คนเข้ามาสัมผัสอย่างใกล้ชิด


ผลิตภัณฑ์ผ้าบาติกในการปรับกระยุกต์




ผ้าบาติกกับลายรุ่นใหม่

หนึ่งในการท่องเที่ยวที่เห็นว่าน่าส่งเสริมคือการล่องเรือคยัก การล่องเรือคยักของชุมชนเป็นการล่องเรือชมธรรมชาติ ผืนป่าชายเลน เขาหินปูน รวมถึงชมวิถีชีวิตชายคลอง เสียดายวันที่เข้าไปเยือนบ้านบากันฝนตกตลอดทั้งวัน การล่องเรือคยักจึงเป็นไปในช่วงสั้นๆ ซึ่งโปรแกรมจริงๆ ที่ชาวบ้านจัดไว้แบ่งออกเป็น 2 แบบ คือล่องเรือชมวิถีชีวิต ใช้เวลาประมาณ 5 ชั่วโมง และล่อง 1 วันเต็มเพื่อศึกษาป่าชายเลน หากถามผมว่าแบบไหนน่าสนใจมากน้อยกว่ากันต้องตอบว่าน่าสนใจทั้ง 2 แบบ แบบแรกเหมาะกับผู้มีเวลาจำกัด ส่วนแบบที่สองเหมาะกับผู้ที่สนใจศึกษาป่าชายเลนและระบบนิเวศน์อย่างจริงจัง ในโปรแกรมการล่องเรือแบบที่สองเขาจัดให้ไปเจอปราชญ์ชาวบ้านที่มีความรู้เรื่องสมุนไพร อันนี้น่าสนใจมากเพราะไม่ได้แค่ล่องเรือชมธรรมชาติเท่านั้น หากเรายังมีโอกาสเข้าไปศึกษาหาความรู้กับปราชญ์ที่มีความชำนาญเกี่ยวกับสมุนไพรในป่าชายเลนและเขาหินปูนโดยตรงอีกด้วย


ทัวร์สามล้อหนึ่งในการท่องเที่ยวบ้านบากัน
 

สายหมอกคลุมขุนเขาสิ่งที่ได้สัมผัสในการท่องเที่ยวแบบพายเรือคยักคลองบากัน


พายเรือคยักในคลองบากัน

หลังฝนซา...เหนือป่าเขียวมีสายหมอกปกคลุมขุนเขาและหมู่บ้าน เป็นภาพงามที่ไม่คิดว่าจะพบเห็นในหมู่บ้านชาวประมงแห่งนี้ ผมสรุปสั้นๆ ว่าบ้านบากันนั้นงามจริง งามทั้งทัศนียภาพงามทั้งน้ำใจ ที่สำคัญเดินไปไหนมีคนทักทายมีคนส่งยิ้มให้เป็นสยามเมืองยิ้มพิมพ์ใจที่ทำให้เราชื่นใจ หากบอกว่าผมหลงรักบากันแบบรักแรกพบคงไม่ผิด ส่วนการพัฒนาผลิตภัณฑ์อีกไม่กี่วันก็รู้เพราะนักออกแบบจะกลับไปบ้านบากันอีกครั้งหลังงานออกแบบเสร็จสมบูรณ์ ซึ่งผมเชื่อว่าจะเกิดผลสัมฤทธิ์เพราะเคยเห็นเนื้องานและฝีไม้ลายมือของนักออกแบบกลุ่มนี้มาแล้ว ต้องขอบคุณโครงการดีๆ จากสำนักงานศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย กระทรวงวัฒนธรรม ที่มอบโอกาสให้ชาวบ้านพบนักออกแบบ นักออกแบบพบชาวบ้าน และมอบโอกาสให้ผู้สังเกตการณ์อย่างผมได้พบสิ่งดีงามระหว่างทริป...ขอบคุณมากครับ


ผู้นำชุมชนเรื่องท่องเที่ยว


รอยยิ้มจากบากัน คนซ้ายสาวน้อยบากัน คนขวาสาว (ไม่) น้อยจากบางกอก


ยิ้มของหนุ่มน้อย


ยิ้ม


ใครมา ใครไป  มากันใหญ่ มาบากัน  (ถามด้วยตา ก่อนส่งยิ้ม)


ตอนแรกมันยิ้ม ตอนหลังไม่ค่อยยิ้ม อาจคิดว่าผมจะไปขโมยปลา

หมายเหตุ
- บ้านบากัน เป็นหมู่บ้านชาวไทยมุสลิม ควรเข้าใจและให้เกียรติเรื่องม่านประเพณี ถ้าเข้าใจรับรองถูกใจและอาจตกหลุมรักได้ แต่ถ้าไม่เข้าใจหรือไม่พยามยามเข้าใจอย่าเข้าไปเพราะไม่เกิดประโยชน์อะไร ตามนี้ครับ