พุทธศิลป์เลอค่า วัดคงคาราม

ป.ปิตะรังษี / 04/05/2017 17:14:41

 

วัดคงคาราม

จังหวัดราชบุรีเป็นเมืองที่ลุ่มอุดมสมบูรณ์ มีลำน้ำแม่กลองไหลผ่าน ในอดีตมีการค้าขายระหว่างเมืองที่สุดแห่งหนึ่ง และเป็นเมืองที่มีชาวมอญเข้ามาตั้งหลักปักฐานมาช้านานกว่า 200 ปี คือตั้งแต่ยุคต้นกรุงธนบุรี หลักฐานที่ปรากฏให้เห็นเด่นชัดคือวัดวาอารามที่ชาวมอญกับชาวไทยพื้นถิ่นได้ร่วมกันสร้างขึ้นซึ่งมีอยู่เป็นจำนวนมาก และหนึ่งวัดที่มีความสำคัญคู่กับชาวมอญคือวัดคงคาราม

ตามร่องรอยหลักฐานที่ปรากฏนักวิชาการสันนิษฐานว่าวัดคงคารามมีอายุมากกว่าร้อยปี เดิมทีชื่อวัดเภี้ยใต้ หมายถึงวัดใหญ่อันเป็นศูนย์กลางในการประกอบพิธีกรรมต่างๆ


02


03

สิ่งที่น่าสนใจภายในวัดมีภาพจิตกรรมฝาผนังเก่าแก่ซึ่งเป็นภาพเขียนเกี่ยวกับพุทธศาสนา ผนังทางด้านหลังพระประธานเขียนเรื่องไตรภูมิ ผนังด้านบนทางทิศเหนือและทิศใต้เขียนพุทธประวัติและเหล่าสาวก ผนังด้านล่างทางทิศเหนือ ทิศตะวันออกและทิศใต้เขียนเรื่องการสั่งสมบารมีของพระพุทะเจ้าตามทศชาติชาดก


04


05


06

ภาพเขียนดังกล่าวนักวิชาการยังมีข้อถกเถียงกัน (ระหว่างสองกลุ่ม) คือกลุ่มแรกสันนิษฐานว่าเขียนขึ้นเมื่อครั้งรัชกาลพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าฯ หรือพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าฯ เพราะมีการใช้สีเขียวแก่จัดซึ่งเป็นที่นิยมของศิลปินในยุคนั้น แต่นักวิชาการอีกกลุ่มหนึ่งสันนิษฐานว่าเก่าแก่กว่านั้นแต่มาซ่อมแซมในยุคพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าฯ
แต่ทั้งนี้ภาพจิตรกรรมอันทรงคุณค่าในถึงคราวเสื่อมสลายเมื่อเกิดเหตุน้ำท่วมใหญ่ น้ำที่เข้ามาขังอยู่อุโบสถทำให้ภาพจิตรกรรมทางด้านล่างเสียหายทางเป็นอย่างมาก เข้าใจว่าทางกรมศิลปากรต้องเข้ามาบูรณะและทำการซ่อมแซมเพราะถือว่าเป็นสมบัติทางศาสนาของชาติไทยและชาวมอญที่สำคัญมากแห่งหนึ่ง


07


08


09

นอกจากจิตรกรรมฝาผนังในอุโบสถยังมีสิ่งที่น่าสนใจศึกษาและควรเข้าชมคือกุฏิศาลาเก้าห้อง กุฏิศาลาเก้าห้อง สร้างด้วยไม้สัก เป็นเรือนยกพื้นสูงแบบเรือนหมู่ขนาดใหญ่ ขนาดยาว 26 เมตร กว้าง 7 เมตร หากนับช่วงเสาที่รองรับอาคารมีทั้งหมดเก้าช่วง หรือที่นิยมเรียกกันโดยทั่วไปว่าเก้าห้อง


10


11


12

ในอดีตใช้เป็นกุฏิพระสงฆ์ ปัจจุบันปรับมาเป็นอาคารพิพิธภัณฑ์ จัดแสดงโบราณวัตถุ ข้าวของเครื่องใช้ต่างๆ เช่น ตู้พระคัมภีร์ ถ้วยชามเก่า และโรงศพโบราณของชาวมอญ มีลักษณะด้านบนผายหรือกว้างด้านล่างสอบลง เป็นโรงศพที่ใช้สำหรับพระผู้ใหญ่ ชาวมอญเรียกว่า”โรงผักบุ้ง” นัยว่ามีลักษณะคล้ายดอกผักบุ้ง นอกจากนั้นยังมีคัมภีรืโบราณที่เขียนเป็นภาษามอญ รวมถึงผ้าทอลายเฉพาะของชาวมอญก็มีเก็บอยู่จำนวนหนึ่ง

วัดคงคารามนับเป็นวัดที่มีคุณค่าทั้งในด้านศิลปะ หัตถกรรมและสถาปัตยกรรม มีประโยชน์ต่อการเรียนรู้และศึกษาของนักเรียนนักศึกษาและประชาชน จึงเห็นควรให้มีการดูแลอนุรักษ์สืบไป


13



อ้างอิง
-    เที่ยวทั่วไทยไปกับนายรอบรู้ ราชบุรี สำนักพิมพ์สารคดี

บรรยายภาพ
1.พระอุโบสถวัดคงคาราม
2.พระประธานในอุโบสถลักษณะแบบพระพุทธชินราช
3.ลวดลายปูนปั้นที่ฐานพระประธาน
4.ประตูอุโบสถเป็นไม้แกะสลักลายเครือเถาเก่าแก่ เป็นการแกะลายลึกบนไม้ทั้งแผ่นงดงามมาก
5.-6.จิตรกรรมฝาผนังอุโบสถวัดคงคารามมีความงดงามมาก แต่ร่องรอยชำรุดเสียหายจากน้ำท่วมก็มากเช่นกัน
7.ลักษณะสถาปัตยกรรมส่วนหนึ่งของกุฏิเก้าห้อง
8.-9.ผนังปะกนและบานประตูกุฏิเก้าห้องทำจากไม้สักทอง
10.-11.ภายในกุฏิเก้าห้องจัดแสดงของเก่าเก็บทรงคุณค่า ที่เห็นในภาพมีตู้พระคัมภีร์ คัมภีร์โบราณ และถ้วยชาม
12.ครุฑแบกกับลวดลายสลักวิจิตรบรรจงของโรงศพโบราณ
13.คัมภีร์ศาสนาภาษามอญ
14.ผ้าทอเก่าแก่ของชาวมอญ สังเกตุตัวหงส์ปรากฏบนลายผ้า